De Vlaamse overheid is de hoedenhouder van de Vlaamse lokale besturen en voorziet in het Decreet over het lokaal bestuur (2017) ruimte om burgerraden op lokaal niveau in te richten. In artikel 2 voorziet de Vlaamse overheid de juridische ruimte om andere participatievormen te organiseren. Het decreet schrijft geen specifieke vorm voor (zoals een burgerpanel), maar laat de invulling aan de gemeente. Bovendien kan eenvoudig worden afgeweken van deze bepaling.
Artikel 2, § 1. De gemeenten en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn beogen om op het lokale niveau
duurzaam bij te dragen aan het welzijn van de burgers en verzekeren een burgernabije, democratische, transparante en
doelmatige uitoefening van hun bevoegdheden. Ze betrekken de inwoners zo veel
mogelijk bij het beleid en zorgen voor openheid van bestuur.
In afdeling 3, welke de bevoegdheden van de gemeenteraad voorziet, wordt gestipuleerd in artikel 40 dat doormiddel van een ander decreet aangenomen door de Vlaams parlement, de bevoegdheden van de gemeenteraad kunnen worden ingeperkt. De Vlaamse regering kan, m.a.w., gemeentelijke bevoegdheden afnemen van de gemeenteraad.
Afdeling 3. De bevoegdheden van de gemeenteraad
Artikel 40. § 1. Onder voorbehoud van andere wettelijke of decretale bepalingen,
beschikt de gemeenteraad over de volheid van bevoegdheid ten aanzien van de aangelegenheden, vermeld in artikel 2, §1 en §2.
§ 2. De gemeenteraad bepaalt het beleid van de gemeente en kan daarvoor algemene regels vaststellen.
§ 3. De gemeenteraad stelt de gemeentelijke reglementen vast. (...)
Bovendien moet de Vlaamse regering de werking van deze nieuwe gemeenteraad nog voldoende uitschrijven in andere bepalingen. Dat kan eenvoudig door, voornamelijk, artikelen in deel 2 van het Decreet over het lokaal bestuur te herzien. Neem bijvoorbeeld artikel 5. Dat artikel regelt de samenstelling van de gemeenteraad en kan worden geherformuleerd, dat de gemeenteraad wordt verdubbeld bij het overschrijden van een vooraf bepaalde drempel. In de case van De Spiegeldemocratie™ gaat het dan over een lage opkomst bij verkiezingen.
Artikel 5. § 1. De gemeenteraad wordt om de zes jaar volledig vernieuwd.
De leden van de gemeenteraad worden rechtstreeks verkozen door de gemeenteraadskiezers.
De leden van de gemeenteraad zijn herverkiesbaar.
Grondwettelijke waarborging kunnen mogelijks een probleem voor De Spiegeldemocratie™ vormen. De Belgische grondwet stelt echter niet dat België een democratie is, louter dat stemgerechtigden recht hebben op slechts één stem (artikel 61). Bijgevolg kunnen we op ons geen democratiebepaling beroepen als argumenten voor De Spiegeldemocratie™. Het gelijkheidsbeginsel vormt mogelijks een ander steunpunt, maar ook een drempel. Het is namelijk niet ondenkbaar dat éénmaal een gemeenteraadslid verkozen is bij een lokale verkiezing, met volgens het decreet een te lage opkomst en de Vlaamse overheid bijgevolg de gemeenteraad verdubbeld, deze een procedure bij het Grondwettelijk Hof zal opstarten, om te beargumenteren dat diens rechten geschonden worden doordat die, door de verdubbeling, plots minder invloed heeft in de gemeenteraad. Het rechtszekerheidbeginsel staat zo mogelijks op de helling. Maar opnieuw; er bestaat niet iets zoals een Recht op Democratie, en zo doende kan er bezwaarlijk beroep op worden gedaan.